کتاب شرح تفصیلی بر مبحث شانزدهم تأسیسات بهداشتی

ويژه آزمون‌های نظام مهندسی

مقدمه کتاب شرح تفصیلی بر مبحث شانزدهم  تأسیسات بهداشتی:

طراحی، اجرا و نظارت بر لوله‌کشی مناسب تاسیسات بهداشتی در ساخت و ساز شهری در زمان بهره‌برداری ضامن آسایش و ایمنی استفاده‌کنندگان از لوازم بهداشتی بوده و فضایی مناسب برای سکونت و کار انسان را تامین می‌کند.

آشنایی با ضوابط و الزامات قانونی درحوزه طراحی، نظارت، اجرا، نصب و بهره‌برداری از تاسیسات بهداشتی شامل لوله‌کشی توزیع آب‌سرد و گرم‌مصرفی، فاضلاب‌بهداشتی، هواکش فاضلاب بهداشتی، لوله‌کشی آب باران و بست و تکیه‌گاه آنها باعث ایجاد رفاه و آرامش در دوران بهره‌برداری ساختمان می‌شود.

از طرفی شرایط لازم برای حفاظت آب آشامیدنی برای جلوگیری از آلودگی ظاهری و غیر بهداشتی آن فراهم می‌نماید.

در کتاب حاضر ضوابط و الزامات قانونی تاسیسات‌ بهداشتی با تکیه بر مبحث شانزده مقررات ملی ساختمان، ویرایش چهارم سال ۱۳۹۶ به همراه تجارب فنی و مهندسی نویسنده در این حوزه و بهره‌گیری از استانداردهای موجود تهیه و تدوین شده است.

در این کتاب سعی شده ضمن بیان الزامات و ضوابط قانونی در راستای امور فنی و اجرایی، راهنمایی‌های لازم برای تصمیم‌گیری مناسب عوامل دخیل دراین حوزه برای شرایط متفاوت ارائه شود.

کتاب حاضر یک نوع راهنمای تاسیسات بهداشتی است.

بخشی از ملاحظات فنی ارائه شده، حاصل پرسش و پاسخ‌های نویسنده با طراحان، مجریان و مهندسان ناظر در دوره‌های آموزشی و ملاقات‌های حضوری یا مذاکرات تلفنی است که جمع‌بندی آنها در قالب نکات فنی بیان شده است.

علاوه‌ بر این کتاب حاضر می‌تواند به‌عنوان مرجع درس دو واحدی اختیاری «تاسیسات بهداشتی» رشته مهندسی مکانیک مورد استفاده قرار گیرد.

بخشی از کتاب شرح تفصیلی بر مبحث شانزدهم تأسیسات بهداشتی

در این فصل لوازمی که تاسیسات بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، معرفی خواهد شد. برای این منظور در ابتدا استاندارد لوازم بهداشتی عنوان می‌شود. سپس تعداد و نوع آنها با توجه به کاربردی ساختمان و نوع فضاها ارائه خواهد شد. در ادامه نسبت به توصیف لوازم بهداشتی مورد استفاده و جزئیات اجرایی آنها اقدام و ضوابط خاص مورد نظر برای استفاده معلولین نیز مطرح می‌شود.

۱-لوازم بهداشتی

لوازمی‌ که به طور دائمی یا موقت نصب شده تا آب را از لوله کشی شبکه توزیع آب مصرفی ساختمان دریافت و فاضلاب خروجی از آنها، مستقیم یا غیر مستقیم، به لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان ریخته شود لوازم بهداشتی نامیده می‌شوند.

از طرفی دیگر ظروف، مخازن و دستگاه‌های تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع در ساختمان‌های تجاری و صنعتی لوازم بهداشتی محسوب نمی‌شوند. این لوازم بر دو نوع خصوصی و عمومی تقسیم بندی شده‌اند.

۲-لوازم‌ بهداشتی خصوصی

لوازمی‌ که‌ در خانه‌ها، آپارتمان‌ها، حمام یا توالت اتاق خصوصی هتل‌ها و متل‌ها در جاهای مشابه که به منظور استفاده یک شخص یا یک خانواده نصب می‌شوند.

۳-لوازم‌ بهداشتی عمومی

لوازمی‌ که‌ در توالت‌های عمومی مدارس، ورزشگاه‌ها ، هتل‌ها، ایستگاه‌های راه آهن، فرودگاه، ساختمان اداری ، رستوران، ساختمان عمومی ، گردشگاه‌های عمومی و در جاهای مشابه که استفاده از آنها برای عموم، آزاد است استفاده می‌شود.

فهرست کتاب شرح تفصیلی بر مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان تأسیسات بهداشتی:

فصل اول / لوازم بهداشتی

۱-۱- لوازم بهداشتی
۱-۱-۱- لوازم بهداشتی خصوصی
۱-۱-۲- لوازم بهداشتی عمومی
۱-۲- نوع، جنس و ساخت
۱-۳- تعداد لوازم بهداشتی
۱-۴- الزامات نصب
۱-۴-۱- برگشت جريان
۱-۴-۲- دسترسی
۱-۵- سرریز
۱-۶- الزامات انتخاب و نصب
۱-۶-۱-دستشویی
۱-۷- توالت غربی
۱-۸- توالت شرقی
۱-۹- یورینال
۱-۱۰- دوش
۱-۱۱- وان
۱-۱۲- آب‌خوری (آب‌سردکن)
۱-۱۳- سینک
۱-۱۴- کف‌شوی
۱-۱۵- ماشین ظرفشویی و لباسشویی
۱-۱۶- شستشوی توالت و یورینال
۱-۱۶-۱- فلاش تانک
۱-۱۶-۲- فلش ولو
۱-۱۷- فواصل لوازم بهداشتی

فصل دوم / توزیع آب مصرفی ساختمان

۲-۱- مقدمه
۲-۲- آب آشامیدنی
۲-۳- شبکه عمومی توزیع آب آشامیدنی
۲-۴- لوله‌کشی توزیع آب مصرفی در ساختمان
۲-۵- طراحی لوله‌کشی توزیع آب مصرفی
۲-۵-۱- کلیات
۲-۵-۲- نقشه‌ها و مدارک طراحی
۲-۵-۳- مسیر لوله‌ها
۲-۵-۴- اندازه لوله‌هاي ورودی به لوازم بهداشتي
۲-۵-۵- فشار و مقدار جریان آب
۲-۵-۶-تعیین اندازه لوله‌ها
۲-۵-۷- ضربه قوچ
۲-۶- اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
۲-۶-۱- ﻛﻠﻴﺎت

۲-۶-۲- دست بالای ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي ﻛﺎر ﻣﺠﺎز‬
۲-۶-۳- اﻧﺘﺨﺎب ﻟﻮﻟﻪ‬
۲-۶-۳-۱- لوله‌های فلزی
۲-۶-۳-۲- لوله‌های پلاستیکی
۲-۶-۳-۲-۱- تک لایه
۲-۶-۳-۲-۲- چندلاﻳﻪ‬
۲-۶-۳- انتخاب فیتینگ
۲-۶-۴- انتخاب ﻓﻠﻨﭻ
۲-۶-۵-اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻴﺮ‬
۲-۶-۶- اﺗﺼﺎل
۲-۶-۶-۱- کلیات
۲-۶-۶-۲- فولادی گالوانیزه
۲-۶-۶-۳- لوله‌های مسی
۲-۶-۶-۴- لوله‌های پلاستیکی
۲-۶-۶-۵- لوله ناهمجنس
۲-۷- اجرای لوله‌کشی
۲-۷-۱- کلیات
۲-۷-۲- الزامات اجرای کار
۲-۷-۳- شیب‌بندی
۲-۷-۴- اتصال بازشو
۲-۷-۵- محل نصب شیرها
۲-۷-۶- دسترسی به شیرها

۲-۸- ذخیره‌سازی و تنظیم فشار
۲-۸-۱- ذخیره‌سازی
۲-۸-۱-۱- کلیات
۲-۸-۱-۲- مخزن ذخیزه
۲-۸-۱-۳-محل مخزن ذخیره
۲-۸-۲-۴- حفاظت مخزن ذخیره آب
۲-۸-۲-۵- اتصالات منبع ذخیره
۲-۸-۲- تنظیم فشارآب
۲-۸-۲-۱- کلیات
۲-۸-۲-۲- پمپ مشترک و مخزن در طبقه همکف
۲-۸-۲-۳- پمپ مستقل و مخزن درطبقه همکف
۲-۸-۲-۴- مخزن در ارتفاع
۲-۸-۲-۵- پمپ و مخزن در ساختمانهای بلندمرتبه
۲-۸-۲-۶- پمپ و مخزن تحت فشار با و بدون دیافراگم
۲-۸-۲-۷- سيستم افزايش فشار بدون مخزن تحت فشار
۲-۸-۲-۸- کاهش فشار آب

۲-۹- حفاظت آب آشامیدنی
۲-۹-۱- کلیات
۲-۹-۲- لوازم جلوگیری از برگشت جریان
۲-۹-۲-۱- فاصله هوایی
۲-۹-۲-۲- شير يك طرفة
۲-۹-۲-۳- شير يك طرفه دوتايي
۲-۹-۲-۴- شير اطمينان اختلاف فشار بين دو شير يك طرفه
۲-۹-۲-۵- خلاءشكن اتمسفريك يا فشاري (فنردار)
۲-۹-۲-۶- کاربرد لوازم برگشت جریان
۲-۹-۳- حفاظت دهانه‌های خروج آب
۲-۹-۳-۱- فاصله هوایی
۲-۹-۳-۲- خلاء شکن
۲-۹-۴- اتصال به لوازم بهداشتی

۲-۱۰-ﻟﻮﻟﻪﻛﺸی ﺗﻮزﻳﻊآبﮔﺮم ﻣﺼﺮفی
۲-۱۰-۱-ﻟﺰوم آبﮔﺮم ﻣﺼﺮفی
۲-۱۰-۲- دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻛﺎر‬
۲-۱۰-۳- ﻟﺰوم ﺣﻔﻆ دﻣﺎي آبﮔﺮم ﻣﺼﺮفی
۲-۱۰-۴- ﻋﺎﻳﻖﻛﺎری
۲-۱۰-۵- اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻟﻮازم ﺑﻬﺪاشتی
۲-۱۰-۶- آبﮔﺮمکن‬
۲-۱۰-۶-۱- کلیات
۲-۱۰-۶-۲- فشارکار
۲-۱۰-۶-۳- عایق گرمایی
۲-۱۰-۶-۴- لوازم ايمنی
۲-۱۱- ﺿﺪﻋﻔﻮنی ، آزﻣﺎﻳﺶ
۲-۱۱-۱- ﺿﺪ ﻋﻔﻮنی ‬
۲-۱۱-۱-۱- ﻛﻠﻴﺎت‬
۲-۱۱-۱-۲- روش ضدعفونی کردن
۲-۱۱-۲- آزمایش نشت
۲-۱۱-۲-۱- ﻛﻠﻴﺎت‬
۲-۱۱-۲-۲- روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ‬

فصل سوم / لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان

۳-۱- دامنه
۳-۲- طراحی
۳-۲-۱- کلیات
۳-۳- نقشه‌ها و مدارك ديگر
۳-۴- سیفون
۳-۴-۱- کلیات
۳-۴-۲- مشخصات سیفون
۳-۴-۳- عمق آب هوا بند سیفون
۳-۴-۴- سيفون شبكة فاضلاب ساختمان
۳-۵- شیب
۳-۶- شاخه‌های افقی، لوله‌های قائم و دوخم
۳-۶-۱ شاخه‌های افقی فاضلاب
۳-۶-۱ راهنمای مبحث شانزدهم
۳-۶-۲- لوله‌ قائم فاضلاب
۳-۶-۳- اندازه‌گذاری لوله ‌فاضلاب
۳-۶-۴- دوخم
۳-۷- دریچه بازدید
۳-۷-۱- محل نصب
۳-۷-۲- اندازة دريچةبازديد
۳-۷-۳- محل نصب دریچه بازدید
۳-۸- اتصال غیرمستقیم
۳-۹- حفاظت ساختمان
۳-۱۰- انتخاب مصالح
۳-۱۰-۱- کلیات
۳-۱۰-۲- شرایط کار
۳-۱۰-۳- انتخاب لوله و فیتینگ
۳-۱۰-۳-۱- چدن سرکاسه‌دار
۳-۱۰-۳-۲- چدن بدون سرکاسه
۳-۱۰-۳-۳- فولادی گالوانیزه
۳-۱۰-۳-۴- پلی‌وینیل‌کلراید (UPVC)
۳-۱۰-۳-۵- پلی‌اتیلن
۳-۱۰-۳-۶- پلی‌پروپیلن
۳-۱۰-۴- اتصال
۳-۱۰-۴-۱- کلیات
۳-۱۰-۴-۲- لوله و فیتینگ چدنی سرکاسه‌دار
۳-۱۰-۴-۳- لوله و فیتینگ چدن بدون سرکاسه
۳-۱۰-۴-۴- لوله و فیتینگ فولادی گالوانیزه
۳-۱۰-۴-۵- لوله و فیتینگ پلی‌وینیل‌کلراید (UPVC)
۳-۱۰-۴-۶- لوله و فیتیتنگ پلی‌اتیلن
۳-۱۰-۴-۶- لوله و فیتینگ پلی‌پروپیلن
۳-۱۰-۴-۷- اتصالات غیرمجاز
۳-۱۱- اجرای لوله‌کشی فاضلاب
۳-۱۱-۱- کلیات
۳-۱۱-۲- نحوه اجرا
۳-۱۱-۳- لوله‌گذاری در ترنچ
۳-۱۲- آزمایش
۳-۱۲-۱- کلیات
۳-۱۲-۲- آزمایش با آب
۳-۱۲-۳- با هوا
۳-۱۲-۴- آزمایش نهایی
۳-۱۳- چاه جذبی

فصل چهارم / لوله‌کشی هواکش فاضلاب

۴-۱- دامنه
۴-۲- طراحی
۴-۲-۱- کلیات
۴-۲-۲- نقشه‌ها
۴-۲-۳- لوله قائم هواکش و هواکش لوله قائم فاضلاب
۴-۲-۴- انتهای لوله هواکش
۴-۲-۵- اتصال لوله هواکش و شیب آن
۴-۲-۶- اندازه‌گذاری لوله هواکش
۴-۲-۷- الگوهای هواکش
۴-۲-۷-۱- هواکش مشترک
۴-۲-۷-۲- هواکش‌ تر (حمام و سرویس ایرانی)
۴-۲-۷-۳- لوله‌قائم مشترک فاضلاب و هواکش
۴-۲-۷-۴- هواکش مداری
۴-۲-۷-۵- سيستم مشترك فاضلاب و هواكش (آشپزخانه)
۴-۲-۸- هواكش دوخم لولة قائم فاضلاب
۴-۲-۸-۱- دوخم قائم
۴-۲-۸-۲- دوخم افقی
۴-۳- انتخاب مصالح
۴-۴- اجرای لوله‌کشی
۴-۵- آزمایش
۴-۵-۱- آزمایش با آب
۴-۵-۲- آزمایش با هوا

فصل پنجم / لوله‌کشی آب باران ساختمان

۵-۱- دامنه
۵-۲- طراحی
۵-۲-۱- کلیات
۵-۲-۲- نقشه‌ها و مدارک دیگر
۲-۵-۳- کف‌شوی آب باران
۵-۲-۴- دریچه‌بازدید
۵-۲-۵- لوله‌های قائم و افقی
۵-۲-۵-۱- جریان و شيب
۵-۲-۵-۲- لوله‌های قائم
۵-۲-۶- اندازه‌گذاری لوله‌های آب باران
۵-۳- انتخاب مصالح
۵-۴- اجرای لوله‌کشی
۵-۵- آزمایش

فصل ششم / آب خاکستری

۶-۱- کلیات
۶-۲- طراحی
۶-۲-۱- الزامات کیفی
۶-۲-۲- الزامات فنی
۶-۳- مواد و مصالح مصرفی
۶-۴- اجرای لوله‌کشی

فصل هفتم / بست و تکیه‌گاه

۷-۱- دامنه
۷-۲- نکات عمومی
۷-۳- میله آویز
۷-۴- بست و تکیه‌گاه لوله‌های قائم
۷-۴-۱- لوله‌های چدنی قائم
۷-۴-۲- لوله‌های فولادی گالوانیزه قائم
۷-۴-۳- لوله‌های مسی قائم
۷-۴-۴- لوله‌های پلاستيكی تک لایه و چند لایه قائم
۷-۵- بست و تکیه‌گاه لوله‌های افقی
۷-۵-۱- لوله‌های چدنی افقی
۷-۵-۲- لوله‌های فولادي گالوانيزه افقي
۷-۵-۳- لوله‌های مسی افقی
۷-۵-۴- لوله‌های پلاستيكی تک لایه و چند لایه افقي
۷-۶- محل بست‌ها و تکیه‌گاه‌ها
۷-۶-۱- فاصله بست‌ها
۷-۶-۲- فاصله تکیه‌گاه‌ها

منابع و مآخذ

بنیاد مهندسی ایران

bonyadnet.com