لطفا به مقدمه‌ای در خصوص کتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران توجه نمایید:

رشته عمران و ضعف سیستم دانشگاهی

رشته مهندسی عمران به عنوان یکی از مشاغل پرطرفدار در بین عموم جامعه مطرح بوده و تعداد پرشمار دانشجویان ورودی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در هر سال تحصیلی موید این ادعاست.

لیکن عدم آشنایی کامل با این رشته شامل تخصصهای لازم، رسته‌های کاری، شرایط شغلی و به طور کلی شناخت ناقص و ناکافی از مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران موجب دلسردی درصدی از دانشجویان و عدم حصول موفقیت در بین برخی از فارغ‌التحصیلان این رشته گردیده است.

متاسفانه ضعف سیستم آموزشی و عدم ارائه دید کافی نسبت به آینده شغلی و مهارتهای کسب و کار نیز به عنوان یک نقطه ضعف اساسی در ساختار تحصیلات آکادمیک مطرح بوده و ارائه مطالب صرفاً تئوری فارغ از جنبه‌های کاربردی علوم، موجب سردرگمی و سرخوردگی بسیاری از فارغ‌التحصیلان شده است.

به عبارت دیگر در دانشگاه‌ها صرفاً اصول فنی اولیه جهت ایجاد دید مهندسی به دانشجو ارائه شده که هیچگونه تناسبی با نیازهای آتی بازار کار و مهارتهای ضروری مورد نیاز ندارد. متاسفانه خروجی این سیستم ناکارآمد تنها افرادی با مدرک مهندسی عمران و بدون کسب تخصصهای مرتبط با بازار کار است.

لذا باید اذعان نمود که صرفاً تکیه بر آموخته‌های دانشگاهی یکی از اشتباهات مهلکی است که آینده شغلی یک مهندس عمران را با چالش مواجه کرده و گزینه‌های شغلی مناسب را از وی سلب می‌نماید.

مواردی که در كتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران جهت راهنمایی ارائه شده است:

با عنایت به مطالب مذکور، در کتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران سعی شده تا معرفی جامعی نسبت به رشته مهندسی عمران و مشاغل مرتبط با آن ارائه گردد.

سپس مواردی در خصوص ویژگی های شغلی، مهارتهای مورد نیاز، نرم‌افزارهای کاربردی، مباحث فنی، آیین‌نامه‌های ضروری و به طور کلی ملزومات مورد نیاز جهت حصول موفقیت حرفه‌ای در دستور کار قرار گرفته است.

همچنین مطالب ضروری در خصوص روش های جستجوی شغل، نکات مهم در تنظیم رزومه، نحوه برخورد در جلسه مصاحبه، آداب حضور در محیطهای کاری و نحوه تعامل با همکاران جهت انتقال تجربیات و جلوگیری از اشتباهات احتمالی بیان شده است.

علاوه بر این آشنایی با مراحل اجرایی یک پروژه، نحوه قرائت نقشه‌های معماری و سازه، مهارت متره و برآورد و اصول و مبانی تهیه صورت وضعیت به عنوان آیتم های فوق‌العاده موثر در آینده حرفه‌ای در فصول جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است.

به جرات می‌توان ادعا نمود فراگیری نکات ضروری ارائه شده در کتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران موجب افزایش محسوس مهارتهای ضروری مرتبط با بازار کار شده و گستره وسیعی از انتخابهای شغلی آتی را فراهم می‌نماید.

فهرست مطالب كتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران

مقدمه کتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران

فصل اول / کلیات

۱-۱ مقدمه

۱-۲ تاریخچه

۱-۳ تحصیلات آکادمیک

۱-۳-۱ مقدمه

۱-۳-۲ گرایشهای مختلف

۱-۳-۲-۱ مهندسی سازه

۱-۳-۲-۲ مهندسی زلزله

۱-۳-۲-۳ مهندسی ژئوتکنیک (خاک و پی)

۱-۳-۲-۴ مهندسی حمل‌ونقل

۱-۳-۲-۵ راه و ترابری

۱-۳-۲-۶ مهندسی محیط زیست

۱-۳-۲-۷ مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی

۱-۳-۲-۸ مهندسی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی

۱-۳-۲-۹ مدیریت منابع آبی

۱-۳-۲-۱۰ مدیریت ساخت

۱-۳-۲-۱۱ ساختمان‌های هوشمند

۱-۴ آینده شغلی و بازار كار

فصل دوم / فرصتهای شغلی مهندسین عمران

۲-۱ شرکتهای پیمانکاری

۲-۱-۱ مهندسان شاغل در دفتر مرکزی

۲-۱-۱-۱ سرپرست دفتر فنی

۲-۱-۱-۲ کارشناس دفتر فنی

۲-۱-۲ مهندسان شاغل در پروژه‌های اجرایی

۲-۱-۲-۱ سرپرست دفتر فنی کارگاه

۲-۱-۲-۲ کارشناس دفتر فنی

۲-۱-۲-۲-۱ اُردر

۲-۱-۲-۲-۲ گزارش پیشرفت روزانه، هفتگی و ماهیانه

۲-۱-۲-۲-۳ نقشه‌های ازبیلب (چون ساخت)

۲-۱-۲-۲-۴ نقشه‌های شاپ دراوینگ

۲-۱-۲-۲-۵ دستور کار و صورت جلسات

۲-۱-۲-۲-۶ مکاتبات اداری

۲-۱-۲-۳ مهندسان امور اجرایی کارگاه

۲-۱-۲-۳-۱ سرپرست کارگاه

۲-۱-۲-۳-۲ مهندس یا تکنسین اجرا

۲-۲ شرکتهای مشاور

۲-۲-۱ مهندسان شاغل در دفتر مرکزی

۲-۲-۱-۱ سرپرست دفتر فنی

۲-۲-۱-۲ طراح سازه

۲-۲-۱-۳ طراح معمار

۲-۲-۱-۴ طراح تاسیسات مکانیکی و برقی

۲-۲-۱-۵ مدیر پیمان و رسیدگی

۲-۲-۲ مهندسان شاغل در پروژه‌های اجرایی

۲-۳ استخدام در دوایر دولتی

۲-۴ امور علمی و تحقیقاتی

۲-۵ کارشناسی رسمی دادگستری

فصل سوم / مهارتهای ضروری یک مهندس عمران

۳-۱ مهارتهای مورد نیاز

۳-۱-۱ سطح علمی مناسب

۳-۱-۲ توانایی مدیریت پروژه

۳-۱-۳ قدرت ذهنی بالا

۳-۱-۴ بیان رسا و شیوا

۳-۱-۵ آشنایی با اصول نامه‌نگاری و مکاتبات اداری

۳-۱-۶ تسلط به زبان انگلیسی

۳-۱-۷ آشنایی کامل با مباحث ۲۲ گانه نظام مهندسی مخصوصاً مباحث ۲، ۳ ،۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ترجیحاً ۱۳، ۱۴، ۱۷و ۲۱

۳-۱-۸ تسلط به نشریات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و برنامه و بودجه

۳-۱-۹ مهارت در متره و برآورد مقادیر کار

۳-۱-۱۰ تسلط به فهرست‌بها

۳-۱-۱۱ آشنایی با نقشه‌های اجرایی معماری، سازه، تاسیسات برقی و مکانیکی

۳-۱-۱۲ مهارت در مراحل اجرایی پروژه‌های عمرانی

۳-۱-۱۳ حضور در دوره‌های جوشکاری و بازرسی جوش

۳-۱-۱۴ آشنایی با مباحث نقشه‌برداری

۳-۱-۱۵ تسلط به نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی عمران

۳-۱-۱۵-۱ نرم‌افزارهای Autocad و Tekla structures

۳-۱-۱۵-۲ نرم‌افزارهای طراحی سازه مانند Sap2000، Etabs و Safe

۳-۱-۱۵-۳ ترجیحاً آشنایی با برخی نرم‌افزارهای معماری مانند Revit Architecture و ۳D max

۳-۱-۱۵-۴ تسلط به نرم‌افزارهای مایکروسافت نظیر Word و Excel

۳-۱-۱۵-۵ آشنایی با تهیه صورت‌وضعیت و نرم‌افزارهای مربوطه مانند تکسا و تدبیر

۳-۱-۱۵-۶ آشنایی با نرم‌افزارهای اجزای محدود نظیر Abaqus و Ansys

۳-۱-۱۶ مباحث کنترل پروژه و تدوین برنامه زمان‌بندی با استفاده از نرم‌افزارهای P6، MS project و Primavera

۳-۱-۱۷ گذراندن دوره‌های ایمنی کارگاه موسوم به HSE

۳-۲ نکاتی در خصوص نحوه حضور در کارگاه

۳-۲-۱ پوشش مناسب

۳-۲-۲ آداب معاشرت

۳-۲-۳ شوخی و خنده

۳-۲-۴ تعهد و وظیفه‌شناسی

۳-۲-۵ وقت شناسی

۳-۲-۶ اجتناب از صحبت زیاد و غیرضروری

۳-۲-۷ پرهیز از غیبت

۳-۲-۸ ابهام و پرسش

۳-۲-۹ نحوه ارتباط با دیگران

۳-۲-۱۰ صراحت

۳-۲-۱۱ کار گروهی

۳-۲-۱۲ احترام به نظر سایرین

۳-۲-۱۳ خلاقیت

۳-۲-۱۴ عدم استفاده از کلمات توهین‌آمیز

۳-۲-۱۵ اصطلاحات کارگاهی

۳-۲-۱۶ مستند سازی

۳-۲-۱۷ لیست کارها و شرح وظایف

۳-۲-۱۸ رعایت ترتیب انجام وظایف محوله

۳-۲-۱۹ پایبندی و رعایت نکات ایمنی

۳-۲-۲۰ رعایت سلسله‌مراتب

۳-۳ روشهای متداول جستجوی شغل

۳-۳-۱ خلاقیت و نوآوری

۳-۳-۲ راهنمایی از اساتید دوران تحصیل

۳-۳-۳ اشتغال به کار پس از گذراندن دوره کارآموزی در یک پروژه و جلب نظر کارفرما

۳-۳-۴ جستجو در بین آگهی‌های استخدامی روزنامه و یا سایتهای کاریابی

۳-۴ رزومه کاری

۳-۴-۱ نحوه تنظیم رزومه

۳-۴-۱-۱ اطلاعات شخصی

۳-۴-۱-۲ مدارک تحصیلی

۳-۴-۱-۳ سوابق شغلی

۳-۴-۱-۴ سوابق علمی

۳-۴-۱-۵ مهارت‌ها و توانایی‌ها

۳-۴-۲ نکات ضروری در تنظیم رزومه

۳-۵ نکات مهم در مصاحبه شغلی

فصل چهارم / مهارت نقشه‌خوانی

۴-۱ مقدمه

۴-۲ انواع نقشه‌ها

۴-۲-۱ نقشه‌ معماری

۴-۲-۱-۱ کلیات نقشه

۴-۲-۱-۲ سایت پلان

۴-۲-۱-۳ پلان طبقات

۴-۲-۱-۴ برشهای طولی و عرضی

۴-۲-۱-۵ پلان مبله طبقات

۴-۲-۱-۶ پلان شیب‌بندی بام

۴-۲-۱-۷ نقشه نما

۴-۲-۱-۸ نقشه جزئیات

۴-۲-۲ نقشه سازه

۴-۲-۲-۱ مقدمه

۴-۲-۲-۲ کلیات نقشه

۴-۲-۲-۳ سازه نگهبان

۴-۲-۲-۴ فونداسیون

۴-۲-۲-۵ پلان ستون‌گذاری

۴-۲-۲-۶ جزئیات اجرایی ستونها

۴-۲-۲-۷ پلان تیرریزی

۴-۲-۲-۸ نقشه اجرایی مهاربندها

۴-۲-۲-۹ جزئیات اجرای سقف و راه پله

فصل پنجم/ هنر متره و برآورد و تهیه صورت وضعیت

۵-۱ مقدمه

۵-۲ روش متره مصالح

۵-۳ صورت وضعیت نویسی

۵-۳-۱ ریزمتره

۵-۳-۲ خلاصه متره

۵-۳-۳ خلاصه مالی

۵-۳-۴ روکش مالی

فصل ششم / آشنایی با روند عملیات اجرایی

۶-۱ مراحل اجرای یک پروژه

۶-۱-۱ گام نخست، آشنایی با کمیت و کیفیت طرح و ویژگی‌های آن

۶-۱-۲ گام دوم، آشنایی با محل اجرای طرح

۶-۱-۳ گام سوم، تهیه برنامه زمان‌بندی اجرا

۶-۱-۴ گام چهارم، شروع عملیات اجرایی و کنترل و بروز رسانی برنامه

۶-۱-۵ گام پنجم، کنترل کیفیت مستمر

۶-۲ مراحل اجرایی یک پروژه ساختمانی

۶-۲-۱ تخریب

۶-۲-۲ گودبرداری و نصب سازه نگهبان

۶-۲-۳ تعیین حدود پلان

۶-۲-۴ بتن مِگر

۶-۲-۵ آرماتوربندی فونداسیون

۶-۲-۶ نصب آرماتورهای انتظار یا صفحه ستونها

۶-۲-۷ قالب‌بندی و بتن‌ریزی فونداسیون

۶-۲-۸ اجرای اسکلت

۶-۲-۸-۱ اسکلت بتنی

۶-۲-۸-۲ اسکلت فلزی

۶-۲-۹ دیوارچینی

۶-۲-۱۰ ساخت و نصب نعل‌درگاه و کلاف در و پنجره

۶-۲-۱۱ اجرای فاز اول تاسیسات برقی و مکانیکی

۶-۲-۱۲ گچ و خاک

۶-۲-۱۳ شیب‌بندی کف طبقات و بام

۶-۲-۱۴ حفر چاه

۶-۲-۱۵ عایقکاری رطوبتی

۶-۲-۱۶ کاشی‌کاری

۶-۲-۱۷ سقف کاذب

۶-۲-۱۸ نصب قرنیز و کفسازی

۶-۲-۱۹ سفیدکاری سقف و دیوار

۶-۲-۲۰ اجرای نما

۶-۲-۲۱ نصب پنجره‌ها

۶-۲-۲۲ نقاشی

۶-۲-۲۳ نصبیات، محوطه سازی و تمیزکاری نهایی

۶-۳ نکاتی در خصوص جوشکاری

۶-۳-۱ مقدمه

۶-۳-۲ روشهای جوشکاری

۶-۳-۲-۱ جوش قوس الکتریکی زیر پودری (SAW)

۶-۳-۲-۲ جوش قوس الکتریکی تحت حفاظت گاز (GMAW)

۶-۳-۲-۳ جوش قوس الکتریکی با الکترود روکش‌دار (SMAW)

۶-۳-۳ انواع قطبیت

۶-۳-۴ قطر الکترود

۶-۳-۵ علائم استاندارد جوش و الکترودها

۶-۳-۶ الکترودهای متداول در صنعت ساختمان

۶-۳-۶-۱ الکترود ۶۰۱۳

۶-۳-۶-۲ الکترود ۶۰۱۰ و ۷۰۱۰

۶-۳-۶-۳ الکترود ۷۰۱۸

۶-۳-۶-۴ الکترود ۷۰۲۴

۶-۳-۷ WPS و PQR در جوشکاری

۶-۳-۷-۱ مشخصات رویه جوشکاری (WPS)

۶-۳-۷-۲ مدرک تایید صلاحیت دستورالعمل (PQR)

۶-۳-۸ روشهای بازرسی جوش

۶-۳-۸-۱ بازرسی چشمی(VT)

۶-۳-۸-۲ آزمون مایع نافذ (PT)

۶-۳-۸-۳ آزمون ذرات مغناطیسی (MT)

۶-۳-۸-۴ آزمون فراصوت یا التراسونیک (UT)

۶-۳-۸-۵ عکس‌برداری یا رادیوگرافی (RT)

۶-۳-۹ عیوب شایع جوش

۶-۳-۹-۱ ترک

۶-۳-۹-۲ تخلخل جوش

۶-۳-۹-۳ چاله جوش

۶-۳-۹-۴ ذوب ناقص (LOF)

۶-۳-۹-۵ عدم نفوذ (LOP)

۶-۳-۹-۶ بریدگی کناره جوش

۶-۳-۹-۷ پاشش

۶-۳-۹-۸ حبس سرباره

۶-۳-۹-۹ تحدب

۶-۳-۹-۱۰ تقعر

۶-۳-۹-۱۱ خیز زیاد و پیچیدگی قطعه

۶-۳-۱۰ نکات فنی در نظارت و بازرسی جوش

فصل هفتم / آشنایی با برخی مفاهیم و واژه‌های ضروری

۷-۱ ارکان پروژه

۷-۲ انواع قرارداد در پروژه‌های عمرانی

۷-۲-۱ انواع قرارداد از نظر عوامل اصلی پروژه

۷-۲-۱-۱ روش تک عاملی (امانی)

۷-۲-۱-۲ روش سه عاملی

۷-۲-۱-۳ روش چهار عاملی

۷-۲-۱-۴ روش دو عاملی (EPC)

۷-۲-۲ انواع قرارداد به لحاظ نحوه پرداخت

۷-۲-۲-۱ پیمان‌های مبتنی بر فهرست‌بها

۷-۲-۲-۲ پیمان‌های مترمربع زیربنا منطبق با بخشنامه سرجمع

۷-۲-۲-۳ مدیریت پیمان یا درصدی

۷-۲-۲-۴ سرمایه گذاری و مشارکت در ساخت

۷-۲-۲-۵ دستمزدی

۷-۳ برخی اصطلاحات ضروری

۷-۴ ضوابط شهرداری در طرح و اجرای ساختمان

۷-۴-۱ ضوابط بالكن‌ها

۷-۴-۲ ضوابط نورگیر و حیاط خلوت

۷-۴-۳ ضوابط راه پله و آسانسور

۷-۴-۴ ضوابط پارک

منابع و مآخذ كتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران

در کتاب مهارت‌های ضروری اشتغال در مهندسی عمران که بقلم جناب دکتر چراغی و توسط انتشارات نوآور به چاپ رسیده است، آنچه را که یک مهندس عمران برای تضمین آینده شغلی خود به آن نیازمند است بیان شده است.

بنیاد مهندسی ایران