کتاب مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان

(ژئوتکنیک و مهندسی پی)

(۱۴۰۰)

حرفه مهندسی ژئوتکنیک به علت آنکه تکیه بر آزمایش‌های صحرایی و آزمایشگاهی متعدد دارد و تغییرات قابل ملاحظه‌ای در خصوصیات خاک‌ها وجود دارد فضای حاکم بر مبحث این تخصص از سایر مباحث مقررات ملی ساختمان کمی متفاوت باشد. در کتاب مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان به قضاوت مهندسی از تفسیر مشاهدات و نتایج آزمایش‌ها تکیه بیشتری می‌شود و در این ارتباط هم تجربه مهندسی نقش اساسی‌تری به عهده می‌گیرد و هم مسئولیت مهندس افزایش می‌یابد.

زمینه اصلی ویرایش جدید، طراحی بر اساس حالات حدی است و در آن عمدتا به حالات حدی نهایی و بهره برداری پرداخته شده است. این دو حالت حدی علاوه بر آنکه با مفاهیم علمی و عملی ژئوتکنیکی هماهنگی خوبی دارد، امروزه در بیشتر گرایش‌های مهندسی عمران مطرح شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما از آنجا که در عرف فعلی مهندسی کشور، طراحی پی‌ها و دیوارها عمدتا با روش تنش‌های مجاز صورت می‌گیرد، سعی شده با معرفی ضرایب اطمینان مناسب، یافته‌های حالات حدی با یافته‌های تنش‌های مجاز قابل مقایسه باشد و طراحان بتوانند مطابق معمول با روش تنش‌های مجاز یا مشابه سایر همکارانشان در حرفه مهندسی عمران با روش حالات حدی طراحی کنند.

آموزش مبحث هفت

از ویژگی‌های این مبحث ارتباط تنگاتنگ آن با سایر مباحث موجود در مقررات ملی ساختمان است. در این رابطه سعی شده ضمن منظور داشتن مسائل سازه‌ای، کمترین تناقضی با مباحث مربوط به آنها ایجاد نشود. وجود متخصص سازه در جمع کمیته تدوین کننده این مبحث خود نشانه اهمیت این موضوع است.

لازم است یادآوری شود که ضمن آنکه موضوع خاک و ژئوتکنیک از قدیمی‌ترین تخصص‌های مهندسی عمران است، ولی به علت پیچیدگی‌های خاص آن هنوز مسائل ناشناخته در آن فراوان بوده و نیاز به پژوهش و کسب تجربه بیشتری است. از این رو علی رغم اینکه در ویرایش جدید تا آنجا که ممکن بوده سعی شده برای سوالات و گزینه‌های مختلف طراحان، پاسخ‌های روشن و قاطعی داده شود.

فهرست مطالب مبحث ۷

۱-۷- کلیات
۱-۱-۷ هدف
۲-۱-۷- دامنه کاربرد
۳-۱-۷- تعاریف
۱-۳-۱-۷- پی
۲-۳-۱-۷ خاکریزی مهندسی
۳-۳-۱-۷- سازه‌های نگهبان
٧-١-٣-٤- شناسایی ژئوتکنیکی
۵-۳-۱-۷- داده‌های ژئوتکنیکی
٧-١-٣-٦- اطلاعات ژئوتکنیکی
۷-۳-۱-۷- گمانه
۸-۳-۱-۷- طراحی ژئوتکنیکی
۹-۳-۱-۷- زمین مناسب
۱۰-۳-۱-۷ – لایه‌بندی پیچیده
۱۱-۳-۱-۷- ساختمان‌های با اهمیت، کم متوسط زیاد و خیلی زیاد

٧-١-٤- روش‌های طراحی
٧-١-٤-١ – روش تنش مجاز
٧-١-٤-٢- روش ضرایب بار و مقاومت (LRFD)
٧-١-٤-٢-١- حالت حدی مقاومت
٧-١-٤-٢-٢- حالت حدی بهره برداری
٧-١-٤-٣- روش‌های عملکردی
۷-١-٤-٣-١- تحليل
۷-١-٤-٣-٢- آزمایش
٧-١-٤-٣-٣- تهیه مدارک

۲-۷- ملاحظات طراحی و شناسایی ژئوتکنیکی زمین
۱-۲-۷ اهداف شناسایی ژئوتکنیکی
۲-۲-۷-بررسی‌های ژئوتکنیکی بررسی
۳-۲-۷- الزامات بررسی‌های ژئوتکنیکی
۱-۳-۲-۷- الزامات بررسی‌های مقدماتی
۲-۳-۲-۷- الزامات بررسی‌های طراحی
۱-۲-۳-۲-۷- شناسایی‌های لازم در مرحله بررسی طراحی
۲-۲-۳-۲-۷- حفاری و نمونه برداری خاک
۳-۲-۳-۲-۷- آزمون‌های آزمایشگاهی
٤-٢-٣-٢-٧ آزمون‌های برجا
۵-۲-۳-۲-۷- گزارش بررسی‌های طراحی
۱-۵-۲-۳-۲-۷- گزارش عملیات مطالعات ژئوتکنیکی
٧-٢-٤- سایر ملاحظات طراحی ژئوتکنیکی
٧-٣-٤-١- ملاحظات بارگذاری
٧-٢-٤-٢- الزامات بررسی‌های کنترلی
٧-٣-٤-٣- ملاحظات دوام

۳-۷- گودبرداری و پایش
۱-۳-۷ هدف
۲-۳-۷ تعاریف
۳-۳-۷- ملاحظات کلی
٧-٣-٤- تحلیل تغییر شکل گود و سازه‌های مجاور
۵-۳-۷- تغییر شکل‌های مجاز
٧-٣-٦- زهکشی
۷-۳-۷- پایش و کنترل
۱-۷-۳-۷- اهداف ابزارگذاری و پایش
۲-۷-۳-۷-برنامه پایش
۳-۷-۳-۷- ابزار پایش
٧-٣-٧-٤- مسئولیت ،طراحی، اجرا و نظارت پایش

-٧-٤ پی سطحی
٧-٤-١ هدف
۲-۴-۷- ملاحظات طراحی پی‌های سطحی
٧-٤-٣- ظرفیت باربری پی‌های سطحی
٧-٤-٤- مقادیر نشست مجاز
٧-٤-٥- روش‌های طراحی پی سطحی
٧-٤-٥-١ – روش تنش مجاز
٧-٤-٥-٣- روش ضرایب بار و مقاومت
٧-٤-٥-۴- ملاحظات لرزه ای در طراحی پی های سطحی
۶-۴-۷-پی‌های انعطاف پذیر
٧-٤-٧- ملاحظات اجرایی بی‌های سطحی

-۵- سازه‌های نگهبان
۱-۵-۷- دامنه کاربرد و هدف
۲-۵-۷ انواع سازه‌های نگهبان
۳-۵-۷- پایداری انواع سازه‌های نگهبان
۱-۳-۵-۷- حالت‌های حدی دیوارهای صلب وزنی
۲-۳-۵-۷- حالت‌های حدی دیوارهای انعطاف پذیر مهار شده
۳-۳-۵-۱- حالت‌های حدی دیوارهای خاک مسلح
٧-٥-٤- ملاحظات طراحی و ساخت

-۵-۵- فشار خاک
۱-۵-۵ کلیات
۲-۵-۵-۷- تعیین فشار خاک در حالات مختلف
۱-۲-۵-۵-۷- فشار خاک در حالت سکون
۲-۲-۵-۵-۷- فشار محرک و مقاوم خاک
۳-۲-۵-۵-۷- فشار خاک در خاکریز متراکم شده
٧-٥-٥-٣-٤- فشار حالت رک و مقاوم در شرایط دینامیکی محرک
٧-٥ -٥-٣-٥- تعیین فشار خاک در پشت دیوار
٧-٥-٦- فشار آب
۷-۵-۷- روش‌های طراحی سازه‌های نگهبان
۱-۷-۵-۷- روش تنش مجاز
۱-۱-۷-۵-۷- حداقل ضرایب اطمینان دیوارهای صنب
۲-۱-۷-۵-۷- حداقل ضرایب اطمینان دیوارهای انعطاف پذیر سپری
۱-۲-۱-۷-۵-۷- ضریب اطمینان مهار
۲-۲-۱-۷-۵-۷- ضریب اطمینان در برابر بالا زدگی کف
۳-۱-۷-۵-۷- حداقل ضرایب اطمینان دیوارهای خاک مسلح
٧-٥-٧-١-٤- کنترل تغییر شکل
۲-۷-۵-۷- روش ضرایب بار و مقاومت
٧-٥-٧-٢-٤- ضرایب کاهش مقاومت در دیوارهای صلب
۵-۲-۷-۵-۷- ضرایب نیروی مقاوم در دیوارهای انعطاف پذیر
٧-٥-٧-٢-٦- ضرایب کاهش نیروی مقاوم در خاکریزها و شیروانی ها
۷-۲-۷-۵-۷- ضرایب کاهش نیروی مقاوم در دیوارهای خاک مسلح

۸-۵-۷- مهاربندی
٧-٥-٨-١- کلیات
۲-۸-۵-۷- طراحی مهارها
۳-۸-۵-۷- آزمایش مهارها
۱-۳-۸-۵-۷- آزمایش باربری و خزش

۹-۵-۷- خاکریز پشت دیوار

۱۰-۵-۷ – زهکشی و آب بندی دیوارها

٧-٦- پی های عمیق
٧-٦-١ هدف و دامنه کاربرد
۲-۶-۷- مبانی طراحی پی های عمیق
٧-٦-٣- بارهای طراحی
٧-٦-٣-١- ترکیب بارهای وارده
٧-٦-٣-٢- نیروهای تغییر مکان زمین
۱-۲-۳-۶-۷- اصطکاک منفی جدار
۲-۲-۳-۶-۷- بالا زدگی شمع
۳-۳-۳-۶-۷- حرکات جانبی
۴-۶-۷- شمع تحت بار محوری
٧-٦-٤-١- ظرفیت باربری
٧-٦-٤-١-١- روش‌های تعیین ظرفیت باربری شمع
٧-٦-٤-١-۲- استفاده از روابط تحلیلی
٧-٦-٤-١-٣- استفاده مستقیم از نتایج آزمایش‌های برجا
٧-٦-٤-١-٤- استفاده از آزمایش بارگذاری استاتیکی
٧-٦-٤-١-٥- استفاده از آزمایش دینامیکی(WEAP)
٧-٦-٤-١-٦- تحليل معادله موج
٧-٦-٤-١-٧- آزمایش دینامیک شمع (DLT)
٧-٦-٤-٢- نشست شمع‌ها
٧-٦-٤-٣- شمع‌های کششی

٧-٦-٥- شمع‌های تحت بار جانبی
٧-٦-٥-١- ظرفیت باربری جانبی
٧-٦-٥-۲- تغییر مکان جانبی

٧-٦-٦- گروه شمع
٧-٦-٦-١- ظرفیت باربری گروه شمع

٧-٦-٦-٢- نشست گروه شمع
٧-٦-٦-٣- تحليل نیروها در گروه شمع
٧-٦-٦-٤- طراحی گروه شمع

٧-٦-٧- بار مجاز طراحی شمع‌ها
٧-٦-٧-١- روش مقاومت مجاز بارهای عمدتاً بدون (ضریب
٧-٦-٧-٢- روش ضرایب بار و مقاومت

۸-۶-۷- آزمایش‌های بارگذاری شمع
٧-٦-۱-۸- آزمایش‌های بارگذاری استاتیکی
٧-٦-٨-٢- آزمایش‌های بارگذاری دینامیکی
-٧-٦-٨-٣-۳- شمع‌های آزمایشی
٧-٦-٨-٤- شمع‌های اصلی
٧-٦-٨-٥- گزارش آزمایش‌های بارگذاری
٧-٦-٩- طراحی سازه‌ای شمع‌ها
٧-٦-١٠- ملاحظات ساخت و اجرای شمع
٧-٦-١١- ملاحظات شمع‌ها در خاک‌های مستعد روانگرایی و گسترش جانبی

۷-۷- ژئوتکنیک لرزه‌ای
۱-۷-۷- دامنه کاربرد

۲-۷-۷ زلزله طرح و اثرات ساختگاهی
۱-۲-۷-۷- روش آیین‌نامه‌ای
۲-۲-۷-۷- مطالعات ویژه زلزله طرح
۱-۲-۲-۷-۷- تحلیل مخاطره پذیری
۳-۲-۷-۷- تحلیل اثر ساختگاه
۱-۳-۲-۷-۷- تاثیر لایه‌های رسوبی سطحی
-۲-۳-۲-۷-۷- تاثیر توپوگرافی سطحی
۳-۳-۲-۷-۷ تاثیر توپوگرافی عمقی

۳-۷-۷- روانگرایی
-۱-۳-۷-۷- ارزیابی پتانسیل روانگرایی
۱-۱-۳-۷-۷- مرحله اول ارزیابی
-۲-۱-۳-۷- مرحله