آشنایی با آزمون کارشناسان رسمی دادگستری

کارشناس رسمی دادگستری یکی از جایگاه های ارزشمند و مهم در حوزه مهندسی به حساب می آید و به دلیل اعتبار بالا، بسیاری از فارغ التحصیلان رشته های مرتبط علاقه مند هستند پروانه آن را دریافت نمایند. جهت دریافت پروانه کارشناس رسمی، قبولی در آزمون ضروری می باشد.

به طور کلی آزمون کارشناس رسمی توسط ۳ نهاد زیر برگزار می شود:

آزمون کارشناسی رسمی دادگستری: زیر نظر کانون کارشناسان دادگستری

آزمون کارشناسی رسمی قوه قضائیه (ماده ۱۸۷): زیر نظر مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه

آزمون کارشناسی ماده ۲۷: زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی

در ابتدا فقط جذب کارشناس از طریق کانون کارشناسان رسمی دادگستری انجام می‌گرفت. اما به خاطر سرعت پایین روند جذب کارشناس و یکسری ملاحظات دیگر، قوه قضاییه نیز وارد عمل شد و اقدام به جذب کارشناس کرد. در حال حاضر ثبت نام آزمون کارشناس رسمی دادگستری و قوه قضاییه از طریق سایت سازمان سنجش به نشانی www.sanjesh.org انجام می شود.

همچنین به موازات دادگستری و قوه قضاییه، وزارت مسکن و شهرسازی هم تحت عنوان صلاحیت کارشناس ماده ۲۷، شروع به جذب کارشناس کرد. ثبت نام آزمون کارشناسان رسمی ماده ۲۷ از طریق سامانه نظام مهندسی به آدرس www.inbr.ir صورت می‌پذیرد.

آزمون های کارشناس رسمی دادگستری و قوه قضاییه به صورت رقابتی برگزار می گردد و شرکت کنندگانی که بالاترین نمره را کسب کنند، با توجه به ظرفیت های اعلام شده هر استان، به مرحله مصاحبه و کارآموزی دعوت می شوند.
نکته: از سال 1402 نحوه گزینش در آزمون تستی تغییر کرد و به حالت زیر در آمد:
پس از برگزاري آزمون کتبی و تصحیح پاسخنامهها، داوطلبانی که حداقل %70 امتیاز میانگین نمرات یک درصد حائزان بالاترین امتیاز رشته مورد تقاضا را کسب کنند به عنوان پذیرفته شدگان آزمون کتبی (چهارجوابی) براي انجام آزمون شفاهی معرفی میشوند.

نکته: هر سه آزمون مذکور به صورت جزوه بسته برگزار می گردد.

آزمون صلاحیت کارشناس ماده ۲۷ چیست و تفاوت های آن کدام می باشد؟

این آزمون معمولاً هر سه سال یک بار برگزار می شود و پیش نیازهای شرکت در این آزمون پیچیده تر از دو آزمون دیگر می باشد:

۱- داشتن پروانه اشتغال به کار اصلی معتبر پایه یک در رشته مورد تقاضا

۲- داشتن حداقل یکی از صلاحیت های طراحی، نظارت و اجرا برای هر یک از هفت رشته مهندسی

۳- عضویت معتبر در سازمان نظام مهندسی استان

۴- داشتن مدرک کارشناسی پیوسته یا مدرک پیوسته در مقاطع بالاتر (کارشناسی ارشد و دکتری) در یکی از رشته های هفت گانه عمران، معماری، شهرسازی، نقشه برداری، ترافیک، مکانیک و برق

نکته: دارندگان مدرک کارشناسی ناپیوسته در رشته های اصلی مهندسی و همچنین کارشناسی ارشد در رشته های ترافیک و شهرسازی، مطابق آخرین مصوبات کمیسیون موضوع تبصره ۲ ماده ۷ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، می توانند تحت شرایطی امکان شرکت در آزمون ها را داشته باشند. جهت استعلام باید به اداره مسکن و شهرسازی مراجعه شود.

۵- عدم محکومیت قطعی انتظامی درجه ۳ و بالاتر در زمان ثبت نام

۶-نمره نهایی داوطلبان شامل ۷۰% نمره آزمون کتبی و ۳۰% نمره مصاحبه حضوری

منابع کامل این آزمون به طور کامل در آخر مقاله به تفکیک رشته ها ذکر شده است.

با توجه به شرایط نسبتاً پیچیده ثبت نام آزمون کارشناس رسمی ماده ۲۷ و همچنین برگزاری این آزمون در بازه های زمانی طولانی، توضیحاتی که در ادامه داده می شود مربوط به آزمون های کارشناس رسمی داگستری و قوه قضاییه می باشد.

چگونه در آزمون کارشناس رسمی دادگستری ثبت نام کنیم؟

همانطور که توضیح داده شد برای بررسی اطلاعیه ها باید از طریق سایت سنجش و سایت دفتر مقررات ملّی ساختمان اقدام کرد و پس از اعلام زمان آزمون و ثبت نام با بارگذاری عکس اسکن شده، سوابق حرفه ای و تکمیل اطلاعات ثبت نام انجام می شود.

لازم به ذکر است زمان توزیع کارت ورود به جلسه و مکان و زمان آزمون کارشناس رسمی دادگستری از طریق سایت سازمان سنجش و دفتر مقررات ملّی ساختمان اعلام می شود.

قبولی در آزمون کتبی به منظور قبولی قطعی در آزمون نیست و از داوطلب بعد از کسب نمره قبولی، مصاحبه حضوری به عمل می آید.

نکات قابل توجه در خصوص آزمون کارشناسی رسمی رشته‌های مهندسی که بهتر است بدانید:

کارشناسی رسمی دادگستری شغل نیست، تخصص است. (اشخاص شاغل ارگان‌های دولتی هم می‌توانند پروانه کارشناسی اخذ کنند)
آزمون کارشناسی رسمی تستی و جزوه بسته و بدون ماشین حساب است.
آزمون سراسری کشوری بوده و قبولی در آزمون رقابتی در هر حوزه (استان/شهر) است.
در هر آزمون تعداد سوالات متغییر بوده و ممکن است در دوره‌ای ۵۰ – ۵۵ – ۶۰ – ۶۵ حتی ۷۰ سوال باشد.
بعد از قبولی در مرحله کتبی آزمون (اعلام چند برابر ظرفیت)، مرحله مصاحبه حضوری است.
بعد از مرحله مصاحبه حضوری، مرحله کارآموزی (حدود ۶ ماه) است.
ارائه ۵ سال سابقه کار تخصصی مرتبط بعد از اخذ دانشنامه کارشناسی مرتبط در روز مصاحبه آزمون الزامی است. (مثل آزمون نظام مهندسی صرفا گذشت ۵ سال ملاک نیست)(اگر سوابق بیمه تامین اجتماعی ۵ سال سابقه کار شما را نشان ندهد، حداقل باید از شرکت‌ها و سازمان‌هایی که برایشان کار کرده‌اید، نامه در سربرگ رسمی با مهر و امضا شرکت که نشان دهنده تاریخ شروع و پایان همکاری شما هست، موجود باشد که سوابق شما بصورت تلفنی از شرکت‌ها استعلام خواهد شد.)(تشخیص سابقه کار مرتبط به عهده مرکز می باشد)
داشتن کارت پایان خدمت برای آقایان الزامی است.
داشتن حداقل ۲۴ سال تمام و داشتن تابعیت ایرانی و نداشتن سوء پیشنیه کیفری و داشتن سلامت اعصاب و روانی از دیگر شرایط آزمون است.
سهمیه‌های متداول خانواده‌های شهدا و جانبازان نیز وجود دارد.
الزامی به داشتن پروانه اشتغال نظام مهندسی ساختمان (پروانه نظارت/اجرا/طراحی/محاسبات) برای شرکت در آزمون کارشناسی رسمی رشته‌های هفتگانه مهندسی ساختمان نیست.
علاوه بر منابع متداول آزمون‌های مهندسی که منابع دانشگاهی رشته و مباحث مقررات ملی ساختمان می‌باشد، باید منابعی از راهسازی و روسازی راه برای آزمون “رسته راه و ساختمان” نیز مطالعه شود، (حتی برای رشته‌های معماری) و صرفا مقررات ملی ساختمان، کافی نیست و مباحث عمرانی است.
علاوه بر قوانین جاری مالیاتی و قانون بیمه و قانون کار و… داوطلب باید تا حدودی به مباحث حقوقی نیز مسلط باشد.
در هر رشته حدود ۱۰ سوال عمومی کارشناسی رسمی مطرح می‌شود.
باتوجه به مطرح شدن و جدید بودن موضوع HSE در کشور، برای آزمون کارشناسی رسمی نیز این موضوع مورد توجه قرار گیرد.
برگزاری آزمون کارشناسی رسمی نظم خاصی ندارد و ممکن است هر سال برگزار شود یا تا ۵ سال آینده برگزار نشود. بسته به نیاز به کارشناس و تعداد پرونده دارد.
۲ آزمون کارشناسی رسمی دادگستری (دقیقا با یک عنوان) یکی توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری (شورای عالی کارشناسان رسمی) و آزمون دیگر توسط مرکز وکلا و کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه برگزار می‌شود، امکان شرکت و گرفتن پروانه هر دو هست. که البته این موضوع در دست ساماندهی و ادغام هست.
در مرحله مصاحبه کارشناسی رسمی نیز علاوه بر مصاحبه تخصصی موضوعات مربوطه عمومی کارشناسی رسمی، در بخش عقیدتی نیز، تسلط بر احکام دینی مورد توجه است.
از سال 1402 نحوه گزینش در آزمون تستی تغییر کرد و به حالت زیر در آمد:
پس از برگزاري آزمون کتبی و تصحیح پاسخنامهها، داوطلبانی که حداقل %70 امتیاز میانگین نمرات یک درصد حائزان بالاترین امتیاز رشته مورد تقاضا را کسب کنند به عنوان پذیرفته شدگان آزمون کتبی (چهارجوابی) براي انجام آزمون شفاهی معرفی میشوند.

مراحل دریافت پروانه کارشناس رسمی دادگستری:

۱- قبولی در آزمون کتبی کارشناس رسمی

۲- قبولی در مصاحبه شفاهی

۳- حضور در دوره کارآموزی

۴- مراسم تحلیف و اتیان سوگند

۵- اخذ پروانه کارشناس رسمی

شرایط ثبت‌نام در آزمون کارشناسی رسمی چیست و چه کسانی می‌توانند در این آزمون شرکت نمایند؟

آزمون کارشناسی رسمی نیز مانند همه آزمون‌ها دارای شرایطی جهت ثبت نام است که بطور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

الف)‌ شرایط اختصاصی

۱- حداقل مدرک تحصیلی مورد نیاز برای شرکت در آزمون کارشناسی رسمی، مدرک لیسانس (کارشناسی) از دانشگاه معتبر داخلی یا خارجی (مورد تایید وزارت علوم) می‌باشد. توجه داشته باشید مدرک داخلی ارگان ها، معادل لیسانس یا مدرک دارای ارزش استخدامی مورد قبول نیست.

داوطلبان می‌توانند در رشته‌ای تقاضای ثبت نام نمایند که در آن رشته و یا گرایش‌های مرتبط با آن تحصیل کرده باشند. توجه داشته باشید که فقط مدرک کارشناسی ملاک است و چنانچه شخصی مدرک کارشناسی در رشته‌ای غیر مرتبط داشته باشد، نمی‌تواند بنا به رشته تحصیلی در مقاطع بالاتر از کارشناسی (مثلا ارشد یا دکترای مرتبط) تقاضای پذیرش داشته باشد.

۲- متقاضی باید دارای حداقل ۵ سال سابقه کار حرفه ای مرتبط با رشته مورد نظر باشد.

نکته مهم: ملاک محاسبه ۵ سال برای آزمون کارشناس رسمی قوه قضاییه، از تاریخ فارغ التحصیلی تا روز برگزاری آزمون و برای آزمون کارشناس رسمی دادگستری، از تاریخ فارغ التحصیلی تا آخرین روز ثبت نام آزمون می باشد.

توجه داشته باشید که برای اثبات حداقل سابقه کار، الزامی به ارائه سوابق بیمه نمی باشد (بنیادنت) و گواهی اشتغال و اسنادی مبنی بر تجربه کاری (از جمله فعالیت نظارت ساختمان) مورد قبول می باشد.

فایل اسکن شده گواهی سوابق کار تجربی، باید در زمان ثبت نام در سامانه آزمون بارگزاری شود.

ب) شرایط عمومی

۱- در نظر داشته باشید داوطلبان آزمون کارشناسی رسمی، متقاضی ورود به حرفه‌ای هستند که نظرشان از نظر قضایی دارای اعتبار است و شأنی مانند قضات دارند. لذا ضروریست متقاضیان علاوه بر دانش و تجربه در عین حال از سلامت عقلی نیز برخوردار باشند. سن داوطلبان شرکت در آزمون کارشناس رسمی قوه قضاییه باید حداقل ۲۴ سال و برای داوطلبان شرکت در آزمون کارشناس رسمی دادگستری ۲۵ سال می باشد.

۲- قابل اعتماد و متعهد بودن به اصل نظام و همچنین قانون اساسی و متدین به دین اسلام یا یکی از اقلیت های دینی به رسمیت شناخته شده

۳- تابعیت جمهوری اسلامی ایران

۴- دارا بودن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت

برای ثبت نام آزمون کارشناس رسمی قوه قضاییه، تاریخ کارت پایان خدمت یا معافیت باید تا زمان برگزاری آزمون و برای آزمون کارشناس رسمی دادگستری تا قبل از تاریخ آخرین روز ثبت نام باشد.

۵- عدم سوء پیشینه مؤثر کیفری

۶- عدم اعتیاد به مواد مخدر

۷- متقاضیان می‌بایست بومی همان استانی باشند که قصد شرکت در آزمون را دارند. (بنیادنت) یعنی بعنوان مثال شخصی که ساکن استان تهران است نمی‌تواند کارشناسی رسمی استان البرز شود.

داوطلبان کدام رشته ها میتوانند در آزمون کارشناس رسمی شرکت کنند؟

آزمون کارشناسی رسمی رشته راه و ساختمان:

مهندسی عمران تمامی گرایش‌ها (به‌ جز گرایش آب و محیط زیست و نقشه برداری)

مهندسی معماری

مهندسی تکنولوژی عمران

مهندسی تکنولوژی ساختمان

مهندسی تکنولوژی معماری

مهندسی مدیریت پروژه

آزمون کارشناسی رسمی رشته تأسیسات ساختمانی:

مهندسی برق

مهندسی مکانیک

آزمون کارشناسی رسمی رشته امور ثبتی و نقشه برداری:

مهندسی نقشه برداری

مهندسی عمران گرایش نقشه برداری

منابع آزمون کارشناسی رسمی دادگستری در رشته راه و ساختمان چیست؟

در دفترچه راهنمای آزمون کارشناسی رسمی دادگستری سال ۱۴۰۰ منتشر شده توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری، به صراحت به منابع آزمون اشاره ای نشده است. بر اساس اعلام مرکز امور مشاوران، وکلا و کارشناسان رسمی قوه قضائیه در دفترچه آزمون کارشناسی رسمی سال ۱۴۰۰، منابع آزمون کارشناسی رسمی قوه قضائیه (ماده ۱۸۷) سال ۱۴۰۰به شرح زیر اعلام شده است:

شرایط عمومی پیمان (نشریه ۴۳۱۱ سازمان برنامه و بودجه)
حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق (مبحث ۳ مقررات ملّی ساختمان)
الزامات عمومی ساختمان (مبحث ۴ مقررات ملّی ساختمان)
مصالح و فرآورده های ساختمانی (مبحث ۵ مقررات ملّی ساختمان)
بارهای وارد بر ساختمان (مبحث ۶ مقررات ملّی ساختمان)
پی و پی سازی (مبحث ۷ مقررات ملّی ساختمان)
طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه (مبحث ۹ مقررات ملّی ساختمان)
طرح و اجرای ساختمان های فولادی (مبحث ۱۰ مقررات ملّی ساختمان)
ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا (مبحث ۱۲ مقررات ملّی ساختمان)
آسانسورها و پلکان برقی (مبحث ۱۵ مقررات ملّی ساختمان)
عایق بندی و تنظیم صدا (مبحث ۱۸ مقررات ملّی ساختمان)
صرفه جویی در مصرف انرژی (مبحث۱۹ مقررات ملّی ساختمان)
مراقبت و نگهداری از ساختمان (مبحث ۲۲ مقررات ملّی ساختمان)
آیین نامه ۲۸۰۰ ویرایش ۴ (طراحی ساختمان ها در برابر زلزله)
مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریه ۵۵ سازمان برنامه و بودجه)
مشخصات فنی عمومی راه (نشریه ۱۰۱ سازمان برنامه و بودجه)
آیین نامه روسازی آسفالتی راه های ایران (نشریه ۲۳۴ سازمان برنامه و بودجه)
جزئیات معماری ساختمان های آجری (نشریه ۹۲ سازمان برنامه و بودجه)

منابع و سرفصل های مشترک بین کلیه رشته ها در آزمون کارشناسی رسمی:

قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری
آیین نامه اجرایی قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری
ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی
مواد مرتبط از قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری
آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی

منابع آزمون کارشناسی رسمی دادگستری در رشته تأسیسات ساختمانی چیست؟

امور مهندسی، طراحی، ساخت، کارکرد و بهره‌برداری در رابطه با سیستم تهویه مطبوع، سرمایش، گرمایش، اگزاست و دفع دود، سیستم‌های آبرسانی و تجهیزات وابسته
سیستم‌های دفع فاضلاب و آب باران
سیستم‌های هوای فشرده
سیستم گازرسانی
سیستم انتقال سیالات
سیستم‌های حفاظتی و امنیتی و هوشمند سازی نظیر سامانه‌های دوربین مداربسته، تجهیزات اعلام و اطفای حریق، دزدگیر و کنترل تردد
سامانه‌های بالابر از قبیل آسانسور و پله برقی
تأسیسات برق عمومی و صنعتی ساختمان نظیر تابلوهای برق، کابل و کابل کشی، ترانسفورماتورها، سیستم‌های اصلاح ضریب قدرت، تجهیزات الکتریکی و اندازه‌گیری
آشنایی با وضعیت بازار و قیمت تجهیزات
مقررات مربوط به فهرست بها و شرایط عمومی پیمان